راز حافظه قوی در برخی سالمندان کشف شد: ابرنورونها در مغز
تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۳۸۳۴۷
یک پژوهش جدید نشان میدهد که چرا برخی از افراد سالمند هنوز در دهه ۸۰ زندگی خود، خاطرهها را به شکل شگفتانگیزی به یاد دارند. پژوهشگران دریافتهاند که نورونهای بزرگتر و سالمتری به آنها اجازه میدهد از نظر ذهنی هوشیار و زیرک بمانند.
به گزارش ایسنا و به نقل از آیای، بر اساس یک پژوهش جدید، افراد سالمند سالم که اصطلاحا "SuperAger" یا "اَبَرپیر" نامیده میشوند، در مغز خود ابرنورونهایی دارند که با وجود افزایش سن به یادآوری واضح خاطراتشان کمک میکنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما چه چیزی این سالمندان را جوان نگه میدارد؟ اگرچه این سالمندان سالم یا ابرپیر که اصطلاحی است که توسط مرکز نورولوژی شناختی و بیماری آلزایمر Mesulam Northwestern ابداع شده و افراد ۸۰ ساله و بالاتر را توصیف میکند، اغلب عادتهای سالمی را برای تیز نگه داشتن ذهن خود در پیش میگیرند، اما یک پژوهش جدید نشان میدهد که اعصاب مغز آنها نیز در این قضیه دخیل است. این نورونهای بزرگتر به آنها اجازه میدهند با سرعتی بسیار کندتر از سن واقعی خود خود پیر شوند.
این پژوهش جدید نشان میدهد که اعصاب ناحیهای از مغز که مسئول حافظه است، به نام قشر انتورینال (ERC) در این افراد در مقایسه با همسالان خود با قابلیتهای شناختی متوسط، بسیار بزرگتر است. این مقایسه گروه همسالان شامل سالمندان با شروع زودرس بیماری آلزایمر و افراد ۲۰ تا ۳۰ سال جوانتر از آنها بود.
ابرنورونهای ابرپیرها
پژوهش دریافتند که نورونهای این افراد حاوی رگههای پروتئین تائو (tau) یا رسوبات غیرعادی پروتئینی نیستند که میتوانند درون نورونها تجمع کنند و به آنها آسیب برسانند. این پروتئینهای تائو اغلب نشانه بزرگی از بیماری آلزایمر هستند.
پژوهش روی این افراد و یادآوری باورنکردنی خاطرات آنها در دانشکده پزشکی دانشگاه نورثوسترن فاینبرگ در شیکاگو انجام شد و "برنامه تحقیقاتی ابرپیری نورثوسترن" نام دارد.
این پژوهش نشان میدهد که ابرپیرها با حافظههای خارقالعاده، دارای ویژگیهای بیولوژیکی منحصربهفردی هستند که شامل سلولهای عصبی سالمتر در ناحیه ERC در مغزشان است.
در این مطالعه ذکر شده است که شرکت کنندگان مغز خود را برای تحقیق پس از مرگشان، اهدا کردهاند.
"تامار گفن"، نویسنده اصلی این مطالعه و استادیار روانپزشکی و علوم رفتاری در دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث وسترن میگوید: برای درک اینکه چگونه و چرا ممکن است افراد در برابر ابتلا به بیماری آلزایمر مقاوم باشند، مهم است که مغز ابرپیرها پس از مرگ از نزدیک بررسی شود تا دریابیم که چه چیزی مغز آنها را منحصر به فرد میکند و چگونه میتوانیم از ویژگیهای بیولوژیکی آنها برای کمک به سالمندان برای جلوگیری از بیماری آلزایمر استفاده کنیم؟
دانشمندان برای این پژوهش، مغز شش فرد ابرپیر، هفت فرد مسن که از نظر شناختی متوسط هستند، شش فرد جوان و پنج فرد مبتلا به مراحل اولیه آلزایمر را بررسی کردند. سپس اندازه سلولهای عصبی را در ناحیه ERC مغز آنها اندازهگیری کردند و به دنبال وجود گرهها و انباشتهای تائو در قشر مغز آنها بودند.
آنها توانستند متوجه شوند که مغز ابرپیرها حاوی انباشت پروتئین تائو که موجب بروز آلزایمر میشود، نیست.
اهمیت یافتههای این پژوهش
پژوهشگران در این پژوهش توانستند دریابند که یک نورونِ در امان مانده از انباشت تائو میتواند یکپارچگی ساختاری خود را حفظ کند، به این معنی که میتواند سالم و بزرگ بماند. عکس این قضیه نیز درست به نظر میرسد. انباشت و گره خوردن تائو میتواند منجر به کوچک شدن نورونها شود.
این یافته به پژوهشگران اجازه میدهد باور کنند که ممکن است به یافتن راهی برای جلوگیری از بیماری آلزایمر و اثرات مخرب آن نزدیکتر شده باشند.
گفن میگوید: بینش قابلتوجهی که افراد ابرپیر با نورونهای بزرگتر نسبت به همتایان و حتی افراد جوانتر از خود نشان دادند، ممکن است به این معنا باشد که این سلولهای بزرگ از بدو تولد وجود داشتهاند و از نظر ساختاری در طول زندگیشان حفظ شدهاند. ما نتیجه میگیریم که نورونهای بزرگتر نشانهای بیولوژیکی از مسیر ابرپیری هستند.
پژوهشگران تأکید میکنند، این امکان وجود دارد که افراد با این سلولهای بزرگتر به دنیا بیایند که به آنها اجازه میدهد از نظر ذهنی و شناختی بهتر از همسالان خود باقی بمانند.
مطالعهای که میتواند از بروز بیماری آلزایمر در آینده جلوگیری کند
این پژوهش در حل معمای علت بیماری آلزایمر نوید بزرگی را نشان میدهد. این مطالعه به پژوهشگران اجازه میدهد تا عوامل اولیه آلزایمر را شناسایی کنند و گامهایی را در جهت ایجاد یک روش درمانی موثر و شاید حتی یک درمان و معالجه کارآمد بردارند.
اما امید واقعی، پیشگیری کلی از این بیماری و فهمیدن این است که چگونه ابرپیرها در وهله اول به آلزایمر مبتلا نمیشوند و چگونه میتوان از شکلگیری آن جلوگیری کرد. ویژگیهای شیمیایی، متابولیکی یا ژنتیکی این سلولها چیست که آنها را انعطافپذیر میکند؟ هنگامی که به این سوال پاسخ داده شود، میتوان از آن برای ریشهکن کردن بیماری ناتوانکننده و پیشرونده آلزایمر استفاده کرد.
نتایج این پژوهش جدید در مجله The Journal of Neuroscience منتشر شده است.
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: بیماری آلزایمر نشان می دهد اجازه می دهد پژوهش جدید نورون ها مغز آنها سلول ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۳۸۳۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا ایرانیان بدترین روش پخت غذا را دارند؟
آمار نگرانکنندهای درباره روند افزایشی برخی بیماریها در کشور مطرح میشود که ۵۰ درصد آنها نتیجه عادتهای بد غذایی است، عادتهایی که با اصلاح آنها بار بیماری در نظام سلامت هم تا ۵۰ درصد کاهش پیدا میکند.
به گزارش همشهری، تقریبا از ۱۹۴۵ میلادی تا کنون در این روز در ۱۵۰ کشور جهان، برنامههای خاصی به منظور یادآوری و افزایش آگاهی عمومی و تفهیم گرسنگی و فقر اجرا میشود. غذا آنقدر اهمیت دارد که بیتوجهی به آن میتواند منجر به تشدید بیماریهای غیرواگیر (NCD) شود.
این در حالی است که در ایران هم پژوهشهای علمی بسیار انجام و مقالات معتبری منتشر شده که نشان میدهد حدود ۵۵ درصد از بیماریهای غیرواگیر عامل تغذیهای دارند. یعنی اگر برنامه غذایی افراد مختلف در جامعه در طول ۲۴ ساعت شامل ۵ گروه اصلی غذاها؛ شامل کربوهیدرات و قندها، چربیها، پروتئینها، میوه و سبزیجات و شیر و لبنیات باشد و انرژی خود را از همه این گروههای غذایی بگیرند، ۵۰ درصد بار بیماریهای غیرواگیر (NCD) در نظام سلامت کاهش پیدا میکند.
بررسی فرهنگ غذا در میان ایرانیان نشان میدهد که عادات بد غذایی آنها را بیمارتر کرده و نظام سلامت هم با آمار نگرانکنندهای از اضافهوزن، چاقی، دیابت، فشار خون، بیماریهای قلبی – عروقی و آلزایمر مواجه است.
جلال الدین میرزای رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در تشریح این عادات غذایی به نکات جالبی اشاره میکند که با اصلاح آنها، سلامت افراد کمتر در معرض خطر قرار میگیرد.
از اسراف مواد غذایی تا غذاهایی که زیاد میپزندمیرزای رزاز اولین و مهمترین عادت غذایی بد در میان مردم ایران اسراف مواد غذایی و تولید قابل توجه ضایعات مواد غذایی میداند و میگوید: ضایعات غذا در ایران ۳۵ میلیون تن و در کل اتحادیه اروپا ۹۰ میلیون تن در سال است. بیشترین ضایعات هم مربوط به نان، میوه، برنج و سبزیجات است. اصلاح این فرهنگ میتواند در تثبیت امنیت غذایی و حل مشکل سوءتغذیه در میان افراد کمبرخوردار اثربخش باشد.
به گفته دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نحوه فرآوری و طبخ غذا هم در سبک زندگی ایرانیها مناسب نیست و در توضیح بیشتر بیان میکند: بدترین روشها را برای پخت غذا داریم. از جمله سرخکردنیها که جزو سبد اصلی غذاهای روزانه هستند. مواد غذایی که بیش از اندازه سرخ میشوند، آسیب جدی برای سلامت دارند. این درست که برخی غذاهای سنتی ما حاوی سرخکردنیهاست، اما این شیوه باید در حد تفدادن باشد، نه این که ماده غذایی در روغن غوطهور شود. خانوادههای ایرانی، ذائقه کودکانشان از همان اول با غذاهای بسیار چرب و سرخشده عادت میدهند که در دوران نوجوانی تغییر این ذائقه کار سختی خواهد بود.
وی با بیان این که مدت زمان طبخ هم یکی دیگر از مشکلات است، عنوان میکند: گاهی پیش میآید که غذا را به مدت ۷ تا ۸ ساعت میپزیم و نتیجه این کار، از بین رفتن کیفیت غذاست، پخت بیش از حد، بیشترین آسیب را به مواد مغذی غذا میزند. در این باره بهتر است از زودپز استفاده کنیم یا زمان طبخ را به روشهای مختلف کاهش دهیم. این اصطلاح اشتباهی است که طبخ طولانی یعنی جاافتادن غذا، هر قدر بیشتر بپزد، بیکیفیتتر میشود.
رژیمهای نامتعادل در زندگیهای شوررئیس انجمن تغذیه ایران با بیان این که ایرانیها دو برابر سرانه دنیا نمک مصرف میکنند، این سرانه را در جهان روزانه ۵ گرم عنوان میکند و میگوید: سرانه مصرف نمک در ایران بیش از ۱۰ گرم است. مصرف نمک موجب بروز بیماری فشار خون بالا در سنین مختلف به خصوص میانسالی میشود. عوارضی از جمله فشار خون، بزرگ شدن عضله قلب، نارسایی قلبی، بیماری کلیوی، سنگ کلیه، پوکی استخوان، سرطان معده و سکته مغزی را به دنبال داشته باشد.
او ادامه میدهد: یکی دیگر از فرهنگهای اشتباه تغذیهای در کشور ما تمرکز برخی اقشار جامعه روی رژیمهای خاص و تبعیت از افراط و تفریط در برخی مواد غذایی است. به عنوان مثال برخی افراد صرفا رژیم کربوهیدارت یا پروتئین را رعایت میکنند. ما رژیم متنوع و متعادل نداریم و رژیمهای تکغذایی در مردم ایران بسیار شایع است. رژیم متنوع یعنی ۵ گروه غذایی وجود داشته باشد؛ از جمله شامل کربوهیدرات و قندها، چربیها، پروتئینها، میوه و سبزیجات و شیر و لبنیات باشد که افراد به صورت روزانه انرژی خود را از همه این گروههای غذایی به نسبتهای مختلف دریافت کنند.
میرزای رزاز درباره آسیب حذف برخی مواد غذایی از رژیم غذایی روزانه با رعایت رژیمهای تک غذایی بیان میکند: اشتباه در عادات غذایی درتمامی اقشار جامعه وجود دارد و صرفنظر از مشکلات اقتصادی که منجر به کاهش قدرت خرید مواد غذایی میشود، ما با افرادی مواجه هستیم که اقدام به حدف یک ماده غذایی از سبد غذایی خود میکنند. افراد تحصیلکرده و دانشگاهی داریم که میگویند روغن خوراکی را از زندگی خود حذف کردهاند. این در حالی است که ۳۰ درصد انرژی دریافتی باید از روغنها صورت بگیرد و اگر آن را حذف کنیم، ظرف چند ماه، فرد دچار سوءجذب میشود.
او تاکید میکند: با حذف روغن خوراکی ۴ ویتامین اصلی (آ، ای، کا و دی) محلول در چربی جذب بدن نخواهد شد. این افراد افتخار هم میکنند که به عنوان مثال چند ماه است که لب به روغن نزدهاند و مواد غذایی را به صورت آبپز و بخارپز دریافت کردهاند، در حالی که این اقدامشان در درازمدت منجر به عوارض جدی برای آنها خواهد شد و بیماریزا خواهد بود.
برخی افراد هم مواد غذایی از جمله نان، برنج و سیبزمینی را حذف میکنند که با این کار پایه نیاز بدن به کربوهیدرات مختل میشود و انرژی دریافت نمیکنند. این اقدام بدن را وارد واکنشهای بسیار سختی میکند، به این صورت که هر چه میخوریم در نهایت تبدیل به گلوکز میشود، ولی بدن وارد فرآیند پیچیدهای شده و این آسیبزاست.
روغنهایی که سرطان به خوردتان میدهندرئیس انجمن تغذیه ایران یکی دیگر از عادتهای غذایی را خوردن فستفودها و غذاهای بیرون از خانواده عنوان میکند و میگوید: جامعه امروزی ما به شدت تمایل به مصرف غذاهایی فستفودی و آمادهشده در بیرون خانه دارد. مشکل این غذاها رعایت نکردن اصول مبانی تغذیهای است. به عنوان مثال روغن سرخکردنی که تهیه این غذاها مورد استفاده قرار میگیرد عمدتا مانده و جوشیده هستند. این روغنها را بعد از هر بار پخت عوض نمیکنند و در صورت کم شدن به آن اضافه میشود.
او ادامه میدهد: در این روغنها که روزانه ۱۰ تا ۱۲ساعت میجوشند، رادیکال آزاد و مواد سرطانزا تولید میشود که ما آنها را همراه با غذاها میخوریم و متوجه آسیبزا بودن آنها نیستیم. این آمار نگران کننده که درباره روند افزایشی بیماریها به وجود آمده به دلیل همین جزئیاتی است که ما به آنها توجه نداریم.
میرزای رزاز در پاسخ به این سؤال که آیا فستفودها باید به طور کامل حذف شوند یا میتوان آنها را در خانه تهیه کرد، بیان میکند: به هر صورت میل جامعه امروز استفاده از چنین غذاهایی است و اگر آن را در خانه تهیه کنند، به مراتب سالمتر خواهد بود. البته استفاده از این مواد غذایی مثل سوسیس و کالباس نباید جزو اصلی برنامه غذای افراد شود، مصرف یک یا دو بار در ماه چندان مشکلساز نیست، چون این محصولات عمدتا کیفیت مطلوبی ندارند.